Khởi kiện hành chính yêu cầu hủy sổ đỏ: Thủ tục thế nào?

Khởi kiện hành chính chính yêu cầu hủy sổ đỏ là thủ tục pháp lý phức tạp mà quý khách cần thực hiện khi có căn cứ xác định giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được cấp trái pháp luật. Theo quy định tại Luật Tố tụng Hành chính năm 2015, việc khởi kiện yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất phải tuần thủ quy định về thẩm quyền, thời hiệu và thủ tục tại tòa án. Bài viết sẽ hướng dẫn chi tiết các bước thực hiện thủ tục khởi kiện

Quyền khởi kiện hành chính yêu cầu hủy sổ đỏ

Tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện vụ án hành chính với yêu cầu hủy quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vì hai lý do sau:

• Quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là một loại quyết định hành chính thuộc đối tượng khởi kiện hành chính
• Quyết định hành chính sẽ là đối tượng khởi kiện vụ án hành chính nếu quyết định đó trái pháp luật.

Căn cứ khoản 2 Điều 3 và Điều 5 Luật Tố tụng hành chính 2015, tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện đối với quyết định hành chính của cơ quan nhà nước nếu quyết định đó làm phát sinh, thay đổi, hạn chế, chấm dứt quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc có nội dung làm phát sinh nghĩa vụ, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Tóm lại, tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện vụ án hành chính với yêu cầu hủy quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nếu có căn cứ cho rằng quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đó trái pháp luật, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình

Cần lưu ý trường hợp khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu hủy sổ đỏ khác so với việc yêu cầu hủy sổ đỏ – hủy quyết định hành chính cá biệt trong giải quyết vụ án dân sự theo Điều 34 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Các căn cứ để khởi kiện hành chính yêu cầu hủy sổ đỏ

Căn cứ vào Điều 237 Luật Đất đai 2024 thì Người sử dụng đất, người có quyền và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai. Trình tự, thủ tục khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai thực hiện theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.

Điều 152 Luật Đất đai 2024 quy định về các trường hợp Nhà nước thu hồi giấy chứng nhận đã cấp (sổ đỏ) trong các trường hợp: cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai tại thời điểm cấp giấy chứng nhận

Tóm lại, các căn cứ để khởi kiện hành chính yêu cầu hủy sổ đỏ bao gồm:

1. Có quyết định hành chính (ở đây là quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất – sổ đỏ) bị cho là trái pháp luật, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện.
2. Người khởi kiện là người sử dụng đất, người có quyền và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất hoặc người bị ảnh hưởng bởi quyết định cấp sổ đỏ.
3. Việc khởi kiện phải dựa trên các căn cứ pháp lý về việc cấp sổ đỏ không đúng quy định của pháp luật đất đai tại thời điểm cấp như cấp sai đối tượng, không đúng thẩm quyền…

Tòa án có thẩm quyền giải quyết hủy sổ đỏ

Việc xác định cơ sở thẩm quyền dựa trên cơ sở cấp thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Căn cứ khoản 1 Điều 136 Luật Đất đai 2024, UBND cấp huyện hoặc UBND cấp tỉnh có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Việc khởi kiện hủy sổ đỏ được cấp bởi UBND cấp huyện và UBND cấp tỉnh sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết quyết của Tòa án nhân dân cấp tỉnh theo khoản 2, khoản 4 Điều 32 Luật Tố tụng hành chính 2015.

Như vậy, khởi kiện hành chính yêu cầu hủy sổ đỏ thì thẩm quyền giải quyết là của Tòa án cấp tỉnh.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc xác định thẩm quyền của Tòa án yêu cầu hủy sổ đỏ còn tồn tại hai quan điểm sau:

• Một là: Tòa án cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết cả trường hợp hủy giấy chứng nhận lần đầu hay hủy trang đăng ký biến động
• Hai là: Tòa án cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết trường hợp hủy giấy chứng nhận lần đầu, còn Tòa án cấp huyện có thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy trang đăng ký biến động đất đai.

Mặc dù quan điểm là vậy, nhưng quý khách cần lưu ý thông thường trường hợp có yêu cầu hủy trang đăng ký biến động thì người khởi kiện sẽ lựa chọn kiện dân sự vì thường sẽ có yêu cầu dân sự khác để giải quyết vụ án cho triệt để, chứ không tách riêng ra kiện hủy đăng ký biến động ở vụ án hành chính. Do đó, dù kiện hủy trang tư hay hủy cấp lần đầu thì quý khách đều có thể nộp ở tòa án tỉnh.

Các bước để khởi kiện hành chính yêu cầu hủy bỏ sổ đỏ

Quy trình khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu hủy sổ đỏ được thực hiện theo quy định của Luật Tố tụng Hành chính 2015. Quý khách cần phải có tuân thủ theo đúng quy trình để đảm bảo giải quyết được hiệu quả và bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Việc thực hiện đúng quy trình sẽ tránh được các rủi ro pháp lý và tiết kiệm thời gian, chi phí.

Đề nghị thẩm tra, xác minh nguồn gốc đất và hòa giải tranh chấp đất đai

Trong một số trường hợp, người khởi kiện sử dụng đất từ lâu nhưng lại không tiến hành kê khai đăng ký cấp sổ đỏ. Sau đó, phát hiện thửa đất này đã được cấp sổ cho người khác. Vì vậy, lúc này bắt buộc phải khiếu nại, khởi kiện để yêu cầu cơ quan có thẩm quyền hủy sổ đỏ đã cấp cho người khác.

Muốn khởi kiện thì người khởi kiện phải nộp tài liệu chứng cứ chứng minh kèm theo cho tòa án. Lúc này đặt ra vấn đề là quý khách không có bất kỳ tài liệu, giấy tờ nào thì đương nhiên không thể cung cấp tài liệu cho tòa. Trong khi đó theo khoản 3 Điều 61, Nghị định 101/2024/NĐ – CP thì cơ quan đăng ký đất đai cũng sẽ không cung cấp dữ liệu về đăng ký đất đai cho quý khách.

Vì vậy, phương án để quý khách có thể có tài liệu, chứng cứ để nộp cho tòa án là thông qua việc yêu cầu UBND cấp xã tiến hành thẩm tra, xác minh nguồn gốc đất, đo đạc đất đai. Đồng thời, quý khách có thể nộp đơn yêu cầu hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã để từ đó thu thập các tài liệu bằng chứng liên quan đến việc kê khai cấp sổ của bên đối tụng và của UBND cấp xã

Lưu ý rằng khởi kiện hành chính yêu cầu hủy sổ không bắt buộc thực hiện các thủ tục trên mới được khởi kiện nhưng nếu quý khách không có tài liệu, giấy tờ…thì có thể thực hiện các bước trên để thu thập hồ sơ cung cấp cho tòa án

Khởi kiện tại tòa án

Quý khách có quyền khởi kiện hành chính yêu cầu hủy sổ đỏ tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền. Trình tự thủ tục khởi kiện vụ án hành chính yêu cầu hủy sổ đỏ được thực hiện theo quy định của Luật Tố tụng Hành chính 2015.

Đơn khởi kiện

Đơn khởi kiện hành chính phải đầy đủ những nội dung quy định tại khoản 1 Điều 118 Luật Tố tụng hành chính 2015, cụ thể như sau:

• Ngày, tháng, năm làm đơn
• Tòa án được yêu cầu giải quyết vụ án hành chính
• Tên, địa chỉ, số điện thoại, số fax, địa chỉ thư điện tử (nếu có) của người khởi kiện, người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan
• Nội dung quyết định hành chính hoặc tóm tắt diễn biến của hành vi hành chính
• Nội dung quyết định giải quyết khiếu nại (nếu có).
• Yêu cầu đề nghị tòa án giải quyết
• Cam đoan về việc không đồng thời khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại

Mẫu đơn khởi kiện thực hiện theo mẫu số 01-HC được ban hành kèm theo Nghị quyết số 02/2017/NQ-HĐTP.

Chứng cứ chứng minh kèm theo đơn khởi kiện

Theo quy định tại khoản 2 Điều 118 Luật Tố tụng hành chính 2015 thì kèm theo đơn khởi kiện phải có tài liệu, chứng cứ chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm. Trường hợp vì lý do khách quan mà người khởi kiện không thể nộp đầy đủ các tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện thì họ phải nộp tài liệu, chứng cứ hiện có để chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm. Các tài liệu, chứng cứ khác, người khởi kiện phải tự mình bổ sung hoặc bổ sung theo yêu cầu của Tòa án trong quá trình giải quyết vụ án.

Các tài liệu nộp kèm theo đơn khởi kiện quyết định giải quyết tranh chấp đất đai bao gồm

• Giấy tờ pháp lý của người khởi kiện như CCCD/Hộ chiếu/giấy phép hoạt động của cơ quan tổ chức
• Giấy chứng nhận quyền sử dụng đã cấp cho người khác (nếu có)
• Các giấy tờ liên quan đến quyền sử dụng đất như: Hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế quyền sử dụng đất, Quyết định giao đất, thừa kế đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, Biên bản hòa giải tranh chấp đất đai của UBND cấp xã, Bản đồ, sơ đồ thửa đất, biên bản xác định ranh giới, biên lai đóng thuế đất….

Trình tự thực hiện thủ tục khởi kiện

Bước 1: Chuẩn bị và nộp đơn khởi kiện.

Bước 2: Tòa án nhận và xem xét đơn khởi kiện

Bước 3: Thụ lý vụ án hành chính

Bước 4: Thực hiện thủ tục đối thoại và chuẩn bị xét xử

Theo khoản 1, Điều 130 Luật Tố tụng Hành chính 2015 thì thời hạn chuẩn bị xét xử đối với quyết định giải quyết tranh chấp đất đai được quy định như sau: 04 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án đối với trường hợp quy định tại điểm a khoản 2 Điều 116 của Luật này.

Đối với vụ án phức tạp hoặc có trở ngại khách quan thì Chánh án Tòa án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử một lần, nhưng không quá 02 tháng.

Bước 5: Mở phiên tòa xét xử sơ thẩm

Theo Điều 149, Luật Tố tụng Hành chính 2015 thì trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa; trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn mở phiên tòa có thể kéo dài nhưng không quá 30 ngày.

Bước 6: Kháng cáo, kháng nghị (nếu có)

Mức án phí khi khởi kiện hành chính

Theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí tòa án thì “Mức tạm ứng án phí hành chính sơ thẩm bằng mức án phí hành chính sơ thẩm”. Tại Mục A – Danh mục án phí, lệ phí ban hành kèm theo Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ngày 30 tháng 12 năm 2016 quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí tòa án thì mức án phí khi khiếu kiện vụ án hành chính quyết định giải quyết tranh chấp đất đai là 300.000 đồng.

Lưu ý khi khởi kiện hành chính yêu cầu hủy giấy chứng nhận

Việc khởi kiện hành chính yêu cầu hủy sổ đỏ có nhiều điểm cần lưu ý để đảm bảo thành công và bảo vệ quyền lợi của Quý khách. Quý khách cần nắm vững các quy định để tránh những sai sót có thể dẫn đến thất bại trong quá trình tố tụng.

• Một là về thời hiệu khởi kiện là 01 năm kể từ ngày nhận được hoặc biết được quyết định hành chính (ở đây là quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất – sổ đỏ)
• Hai là, nếu trong quá trình giải quyết, người khởi kiện bổ sung yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai liên quan đến sổ đỏ thì Tòa án sẽ hướng dẫn tách ra để khởi kiện vụ án dân sự. Chứ tòa không giải quyết yêu cầu dân sự trong vụ án hành chính
• Ba là, trường hợp quyền sử dụng đất đang được thế chấp tại ngân hàng, Quý khách phải đưa ngân hàng vào tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan.
• Bốn là, phải xác định vụ việc của mình nên kiện hành chính hay kiện dân sự. Trường hợp có tranh chấp quyền sử dụng đất thì kiện dân sự và yêu cầu hủy sổ. Còn chỉ hủy sổ thì kiện hành chính
• Năm là, tòa án không có thẩm quyền công nhận quyền sử dụng đất. Do đó khi khởi kiện không yêu cầu tòa công nhận quyền sử dụng đất cho mình mà yêu cầu tòa kiến nghị cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận cho mình nếu bản án xác định việc cấp sổ cho người khác là không đúng.

Dịch vụ luật sư khởi kiện yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

• Tư vấn giải pháp về căn cứ khởi kiện
• Nghiên cứu hồ sơ, tài liệu và nghiên cứu xác định hành vi phạm pháp luật trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
• Soạn thảo đơn khởi kiện
• Chuẩn bị hồ sơ, tài liệu chứng cứ phục vụ cho quá trình tố tụng tại tòa án
• Đại diện Quý khách thực hiện thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã
• Cử đại diện theo ủy quyền thay mặt khách hàng tham gia tố tụng tại tòa án
• Tham gia các buổi làm việc, khiếu nại, họp, xét xử…tại cơ quan có thẩm quyền
• Luật sư tham gia vụ án với tư cách người bảo về quyền và lợi ích hợp pháp cho đương sự
• Đại diện Quý khách trong các thủ tục liên quan đến việc cấp lại giấy chứng nhận mới

Kết luận

Khởi kiện hành chính yêu cầu hủy đỏ là thủ tục pháp lý phức tạp hỏi Quý khách cần chắc chắn các quy định về thẩm quyền, thời hiệu và quy trình tố tụng. Việc thực hiện đúng các bước từ thu thập hồ sơ tài liệu, chuẩn bị hồ sơ đến tham gia phiên tòa sẽ quyết định thành công của vụviệc và bảo vệ quyền sử dụng đất hợp pháp của Quý khách. Liên hệ với Luật sư hành chính Luật Long Phan PMT qua hotline 1900636387 để được hướng dẫn chi tiết thủ tục

Tags: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hủy sổ đỏ, Khởi kiện hành chính, Luật Đất đai 2024, Luật tố tụng hành chính 2015