Môi giới thương mại là gì và những vấn đề pháp lý liên quan

Môi giới thương mại đóng vai trò trung gian kết nối giữa các thương nhân trong hoạt động mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ tại Việt Nam. Theo quy định của Luật Thương mại 2005, môi giới thương mại là hoạt động của thương nhân để làm trung gian cho các bên mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ. Bài viết dưới đây phân tích chi tiết về hoạt động môi giới thương mại và các quy định pháp lý liên quan.

Môi giới thương mại là gì?

Phân loại môi giới thương mại bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau. Căn cứ Điều 150 Luật Thương mại 2005 quy định về môi giới thương mại như sau môi giới thương mại là hoạt động thương mại, theo đó một thương nhân làm trung gian (gọi là bên môi giới) cho các bên mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ (gọi là bên được môi giới) trong việc đàm phán, giao kết hợp đồng mua bán hàng hoá, dịch vụ và được hưởng thù lao theo hợp đồng môi giới.

Vai trò của môi giới thương mại thể hiện qua việc tìm kiếm đối tác, đàm phán điều kiện giao dịch, hỗ trợ ký kết hợp đồng. Thương nhân môi giới cung cấp thông tin thị trường, tư vấn giá cả, điều khoản thương mại. Trách nhiệm của môi giới bao gồm tính trung thực, bảo mật thông tin, tuân thủ pháp luật.

Quy trình môi giới thương mại gồm các bước:

• Tiếp nhận yêu cầu từ khách hàng
• Tìm kiếm và lựa chọn đối tác phù hợp
• Tổ chức đàm phán giữa các bên
• Hỗ trợ soạn thảo và ký kết hợp đồng
• Theo dõi thực hiện hợp đồng

Các vấn đề pháp lý liên quan đến môi giới thương mại

Hợp đồng môi giới thương mại

Hợp đồng môi giới là văn bản thể hiện thỏa thuận giữa bên môi giới và bên sử dụng dịch vụ môi giới. Các yếu tố bắt buộc trong hợp đồng môi giới bao gồm thông tin các bên, phạm vi dịch vụ, thời hạn, phí môi giới. Điều khoản về trách nhiệm, bảo mật thông tin, chấm dứt hợp đồng cần được quy định rõ ràng.

Quyền của người môi giới bao gồm:

• Thu phí môi giới theo thỏa thuận
• Nhận thông tin cần thiết từ khách hàng
• Được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp

>>> Xem thêm: Tư vấn soạn thảo hợp đồng môi giới thương mại

Hưởng thù lao môi giới và thanh toán chi phí thù lao

Căn cứ Điều 153 Luật Thương mại 2005 quy định về quyền hưởng thù lao môi giới như sau:

• Trừ trường hợp có thỏa thuận khác, quyền hưởng thù lao môi giới phát sinh từ thời điểm các bên được môi giới đã ký hợp đồng với nhau.
• Trường hợp không có thỏa thuận, mức thù lao môi giới được xác định theo quy định tại Điều 86 của Luật này.

Đối chiếu sang Điều 86, Luật Thương mại có quy định như sau: Trường hợp không có thoả thuận về giá dịch vụ, không có thoả thuận về phương pháp xác định giá dịch vụ và cũng không có bất kỳ chỉ dẫn nào khác về giá dịch vụ thì giá dịch vụ được xác định theo giá của loại dịch vụ đó trong các điều kiện tương tự về phương thức cung ứng, thời điểm cung ứng, thị trường địa lý, phương thức thanh toán và các điều kiện khác có ảnh hưởng đến giá dịch vụ.

Ngoài ra, theo Điều 154, Luật Thương mại 2005 thì trừ trường hợp có thỏa thuận khác, bên được môi giới phải thanh toán các chi phí phát sinh hợp lý liên quan đến việc môi giới, kể cả khi việc môi giới không mang lại kết quả cho bên được môi giới.

Nghĩa vụ của bên môi giới

Căn cứ Điều 151 Luật Thương mại 2005 quy định trừ trường hợp có thỏa thuận khác, bên môi giới thương mại có các nghĩa vụ sau đây:

• Bảo quản các mẫu hàng hoá, tài liệu được giao để thực hiện việc môi giới và phải hoàn trả cho bên được môi giới sau khi hoàn thành việc môi giới;
• Không được tiết lộ, cung cấp thông tin làm phương hại đến lợi ích của bên được môi giới;
• Chịu trách nhiệm về tư cách pháp lý của các bên được môi giới, nhưng không chịu trách nhiệm về khả năng thanh toán của họ;
• Không được tham gia thực hiện hợp đồng giữa các bên được môi giới, trừ trường hợp có uỷ quyền của bên được môi giới.

Nghĩa vụ của bên được môi giới

Căn cứ Điều 152 Luật Thương mại 2005 quy định trừ trường hợp có thỏa thuận khác, bên được môi giới có các nghĩa vụ sau đây:

• Cung cấp các thông tin, tài liệu, phương tiện cần thiết liên quan đến hàng hoá, dịch vụ;
• Trả thù lao môi giới và các chi phí hợp lý khác cho bên môi giới.

>>> Xem thêm: Tư vấn thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng môi giới thương mại

Các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng môi giới thương mại

Tranh chấp hợp đồng môi giới thương mại được giải quyết thông qua các phương thức sau đây. Bên tranh chấp có quyền lựa chọn phương thức giải quyết phù hợp. Việc lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp phải tuân theo quy định của pháp luật Việt Nam.

1. Thương lượng

Thương lượng là phương thức đầu tiên và phổ biến nhất để giải quyết tranh chấp. Các bên trực tiếp gặp gỡ, trao đổi để tìm giải pháp thống nhất. Kết quả thương lượng thành công được ghi nhận bằng biên bản hoặc thỏa thuận có chữ ký của các bên.

2. Hòa giải thương mại

Hòa giải thương mại được thực hiện theo các bước:

• Lựa chọn hòa giải viên hoặc trung tâm hòa giải
• Tổ chức phiên hòa giải với sự tham gia của các bên
• Lập biên bản hòa giải thành hoặc không thành

Cơ sở pháp lý: Nghị định 22/2017/NĐ-CP về hòa giải thương mại quy định chi tiết về trình tự, thủ tục hòa giải.

3. Trọng tài thương mại

Giải quyết tranh chấp qua trọng tài thương mại yêu cầu:

• Thỏa thuận trọng tài hợp pháp giữa các bên
• Thành lập hội đồng trọng tài
• Tổ chức phiên họp giải quyết tranh chấp
• Ban hành phán quyết trọng tài

Cơ sở pháp lý: Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định về thẩm quyền, trình tự thủ tục trọng tài.

4. Tòa án

Giải quyết tranh chấp tại tòa án được thực hiện khi:

• Các bên không có thỏa thuận trọng tài
• Thỏa thuận trọng tài vô hiệu
• Không thể giải quyết qua thương lượng, hòa giải

Trình tự tố tụng tại tòa án:

• Nộp đơn khởi kiện
• Thụ lý và chuẩn bị xét xử
• Phiên tòa sơ thẩm
• Phúc thẩm (nếu có kháng cáo)

Giải quyết tranh chấp hợp đồng môi giới thương mại tại Tòa án sẽ được thực hiện theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

Cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động thương mại

Căn cứ Điều 8 Luật Thương mại 2005 quy định về cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động thương mại, cơ bản thì việc quản lý được quy định như sau:

Chính phủ thực hiện quản lý thống nhất về hoạt động thương mại thông qua hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Bộ Công Thương là cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm quản lý hoạt động môi giới thương mại. Các bộ ngành khác phối hợp quản lý theo lĩnh vực chuyên môn.

Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện quản lý tại địa phương về:

• Cấp giấy phép kinh doanh môi giới
• Thanh tra, kiểm tra hoạt động môi giới
• Xử lý vi phạm hành chính
• Giải quyết khiếu nại, tố cáo

Luật sư tư vấn pháp luật về môi giới thương mại

Dịch vụ tư vấn pháp lý của Long Phan PMT bao gồm:

• Thẩm định tư cách pháp lý của các bên trong quan hệ môi giới
• Rà soát điều kiện kinh doanh và thực hiện thủ tục cấp phép
• Soạn thảo, đàm phán hợp đồng môi giới
• Xây dựng quy trình nội bộ về hoạt động môi giới
• Tư vấn tuân thủ pháp luật về quảng cáo, khuyến mại
• Giải quyết tranh chấp phát sinh từ hoạt động môi giới
• Đại diện khách hàng trong tố tụng tại tòa án
• Tư vấn về nghĩa vụ thuế và kế toán trong môi giới

Bằng kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực thương mại, đội ngũ luật sư của Long Phan PMT cam kết mang đến giải pháp pháp lý toàn diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho khách hàng trong hoạt động môi giới thương mại. Liên hệ hotline 1900636387 để được tư vấn pháp lý kịp thời và hiệu quả