Thủ tục yêu cầu chia thừa kế đất nhận chuyển nhượng trước 1993

Thủ tục yêu cầu chia thừa kế đất nhận chuyển nhượng trước 1993 là câu hỏi không còn quá xa lạ đối với chúng ta khi thực hiện thủ tục chia thừa kế quyền sử dụng đất. Mặc dù Bộ luật dân sự đã quy định rất rõ ràng về vấn đề thừa kế, tuy nhiên vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng về việc chia tài sản thừa kế đất nhận chuyển nhượng trước 1993 này. Bài viết sau của Luật Long Phan PMT sẽ giúp quý đọc giả giải đáp thắc mắc.

Yêu cầu chia thừa kế đất nhận chuyển nhượng trước 1993

Hiệu lực của việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất trước năm 1993

Theo khoản 2.2, Mục 2, Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán tối cao ngày 10/08/2004 về việc hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình thì:

• Về nguyên tắc, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đai được xác lập từ ngày 01/7/1980 đến trước ngày 15/10/1993 là hợp đồng trái pháp luật, do đó, nếu có tranh chấp mà hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất chưa được thực hiện thì Tòa án hủy hợp đồng vì hợp đồng bị vô hiệu.
• Nếu hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã thực hiện thì Toà án công nhận hợp đồng trong các trường hợp được quy định tại điểm b Khoản 2.2, Mục 2, Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP.

Như vậy, tùy trường hợp pháp luật công nhận hay không công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất được xác lập từ ngày 01/7/1980 đến trước ngày 15/10/1993.

Hết thời hiệu chia thừa kế có được yêu cầu chia thừa kế?

Thời hiệu yêu cầu chia thừa kế

Theo khoản 2 Điều 623 Bộ Luật dân sự năm 2015, Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

Tuy nhiên, có ngoại lệ không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế được quy định tại Khoản 2.4, Mục 1 Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP. Theo đó, khi hết thời hiệu khởi kiện thừa kế mà các đồng thừa kế có yêu cầu nhờ tòa chia giúp khối di sản thì tòa vẫn thụ lý, giải quyết nếu các đồng thừa kế có văn bản cam kết di sản là tài sản chung chưa chia, không có tranh chấp về hàng thừa kế và nhờ tòa phân chia giúp.

>>> Xem thêm: Khi nào được khởi kiện đòi chia tài sản thừa kế?

Thủ tục khởi kiện yêu cầu chia thừa kế đối với đất chuyển nhượng trước 1993

Thủ tục yêu cầu chia thừa kế

Theo Mục 1, Phần 2 Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP đất vẫn chưa có sổ đỏ nhưng nếu quyền sử dụng đất được xác định là di sản thì vẫn có thể được chia di sản thừa kế theo quy định. Trong trường hợp này sẽ tiến hành khởi kiện để chia di sản thừa kế.

Hồ sơ cần chuẩn bị

Hồ sơ khởi kiện để yêu cầu chia di sản thừa kế được quy định tại khoản 4 và khoản 5 Điều 189, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 như sau:

Thứ nhất, đơn khởi kiện chia di sản thừa kế

Thứ hai, bằng chứng kèm theo khởi kiện chia di sản thừa kế: bao gồm các tài liệu, chứng cứ chứng minh nhằm đảm bảo yêu cầu khởi kiện là có căn cứ để Tòa án thụ lý vụ án. Trong đó, các chứng cứ gồm các nhóm sau:

• Các giấy tờ chứng minh tư cách của người khởi kiện: đối với cá nhân phải có chứng minh thư, số hộ khẩu hoặc các tài liệu hợp lệ khác.
• Các tài liệu, chứng cứ chứng minh yêu cầu khởi kiện như: Các giấy tờ về quan hệ giữa người khởi kiện và người để lại tài sản (Giấy khai sinh, Chứng minh thư nhân dân,…); Giấy chứng tử của người để lại di sản thừa kế; Bản kê khai các di sản.; Các giấy tờ, tài liệu chứng minh sở hữu của người để lại di sản và nguồn gốc di sản của người để lại di sản; Các giấy tờ khác. Biên bản giải quyết trong hộ tộc, biên bản giải quyết tại UBND xã phường, thị trấn (nếu có), tờ khai từ chối nhận di sản (nếu có).

Lưu ý: Người khởi kiện có thể bổ sung tài liệu chứng cứ khác theo yêu cầu của Tòa án trong quá trình giải quyết vụ án

Thẩm quyền giải quyết

Căn cứ điểm a khoản 2 Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (sau đây viết tắt là BLTTDS 2015), thẩm quyền giải quyết tranh chấp di sản thừa kế thuộc về Tòa án nhân dân cấp huyện. Đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài thì Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết theo điểm c khoản 1 Điều 37 BLTTDS 2015.

Đối với những tranh chấp liên quan đến việc phân chia di sản thừa kế là bất động sản, thì chỉ Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết;

Trường hợp di sản thừa kế là động sản thì Tòa án có thẩm quyền giải quyết là Toà án nơi bị đơn cư trú, làm việc. Các bên cũng có thể thỏa thuận bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi nguyên đơn cư trú, làm việc giải quyết tranh chấp.

Trình tự thực hiện

Bước 1:  Soạn thảo, chuẩn bị hồ sơ khởi kiện và nộp đơn khởi kiện. Phương thức nộp có thể nộp trực tiếp hoặc nộp đơn qua đường bưu điện.

Bước 2: Phân công thẩm phán xem xét đơn, theo Khoản 2 Điều 191 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, Chánh án Tòa án phân công một Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện.

Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán phải xem xét đơn khởi kiện và có một trong các quyết định sau đây:

• Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện;
• Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn nếu vụ án có đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn quy định tại khoản 1 Điều 317 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015;
• Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người khởi kiện nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án khác;
• Trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện nếu vụ việc đó không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.

Bước 3  Thụ lý vụ án căn cứ Điều 195 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 thì

• Sau khi nhận đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo, nếu xét thấy vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án thì Thẩm phán phải thông báo ngay cho người khởi kiện biết để họ đến Tòa án làm thủ tục nộp tiền tạm ứng án phí trong trường hợp họ phải nộp tiền tạm ứng án phí.
• Thẩm phán dự tính số tiền tạm ứng án phí, ghi vào giấy báo và giao cho người khởi kiện để họ nộp tiền tạm ứng án phí. Trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày nhận được giấy báo của Tòa án về việc nộp tiền tạm ứng án phí, người khởi kiện phải nộp tiền tạm ứng án phí và nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí.
• Thẩm phán thụ lý vụ án khi người khởi kiện nộp cho Tòa án biên lai thu tiền tạm ứng án phí.
• Trường hợp người khởi kiện được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí thì Thẩm phán phải thụ lý vụ án khi nhận được đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo.

Bước 4: Tiến hành hòa giải. Nguyên tắc tiến hành hòa giải thực hiện theo Điều 205 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, theo đó: Trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Tòa án tiến hành hòa giải để các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án, trừ những vụ án không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được quy định tại Điều 206 và Điều 207 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 hoặc vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn.

Bước 5: Chuẩn bị xét xử. Trong vòng 01 tháng để chuẩn bị xét đơn yêu cầu, Tòa án yêu cầu bổ sung tài liệu, chứng cứ, ra các quyết định đình chỉ xét đơn, trưng cầu giám định, định giá tài sản, mở phiên tòa giải quyết việc dân sự… Nếu chưa có kết quả giám định, định giá tài sản thì có thể kéo dài thời gian chuẩn bị xét đơn yêu cầu nhưng không vượt quá 01 tháng.

Bước 6: Đưa vụ án ra xét xử ở phiên tòa sơ thẩm. Căn cứ theo Điều 222 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định phiên tòa sơ thẩm phải được tiến hành đúng thời gian, địa điểm đã được ghi trong quyết định đưa vụ án ra xét xử hoặc trong giấy báo mở lại phiên tòa trong trường hợp phải hoãn phiên tòa.

Cơ sở pháp lý: Điều 39, Điều 191, Điều 203, Điều 212, Điều 214, Điều 217, Điều 220, khoản 2 Điều 286 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

>>> Xem thêm: Chia tài sản thừa kế có người không đồng ý giải quyết như thế nào?

Luật sư tư vấn thủ tục chia thừa kế và giải quyết tranh chấp thừa kế

• Tư vấn quy định của pháp luật về thừa kế theo di chúc, thừa kế theo pháp luật;
• Tư vấn căn cứ khởi kiện và trình tự, thủ tục khởi kiện;
• Xác định Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ việc của khách hàng;
• Tư vấn soạn thảo Đơn khởi kiện, hồ sơ khởi kiện;
• Đại diện khách hàng nộp đơn khởi kiện.

Trên thực tế, nhiều người sử dụng đất đã có từ lâu mà không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Điều này gây khó khăn trong việc xác định nguồn gốc đất khi giải quyết yêu cầu chia di sản thừa kế. Bài viết cũng đã hướng dẫn cách thức thực hiện thủ tục yêu cầu chia thừa kế đối với đất được nhận chuyển nhượng trước 1993 cho các quý bạn đọc Nếu có bất kỳ thắc mắc liên quan nào hoặc cần sự giúp đỡ về tư vấn luật dân sự hoặc sử dụng dịch vụ Luật sư, hãy liên hệ qua hotline 1900.63.63.87 để được tư vấn cụ thể và chi tiết. Xin cảm ơn!